Jim Van Os pitcht GEM, het Ecosysteem Mentale Gezondheid, bij Zorgverzekeraars Nederland.
Er gaat veel goed in de ggz, maar een reeks van recente kwantitatieve en kwalitatieve evaluaties van de 10.000 ggz-instellingen in Nederland, die samen de aanbodkant van de ‘markt’ vormen, roept dringende vragen op. Kosten stijgen, maar er is mismatch tussen zorgbehoefte en zorgconsumptie, zodanig, dat het aanbod voor enkelvoudige problematiek dat voor complexe problematiek dreigt te verdringen. Steeds meer mensen doen een beroep op het ziektemodel van 1-op-1 specialistische zorg in de ggz, omdat er onvoldoende wordt gedifferentieerd tussen existentiële, sociale, lifestyle, somatische, traumatische en predispositie dimensies van psychisch lijden.
Behandeling in de ggz is met name gericht op specialistische symptoomreductie volgens evidence-based richtlijnen, maar is niet voldoende geïntegreerd met het dagelijks leven waarin mensen willen leren ‘hun ding’ te doen, ondanks meer dan gemiddelde psychische kwetsbaarheid.
Er wordt te weinig gebruik gemaakt van large-group benaderingen om 1-op-1 zorg te vervangen en van leergroepbenaderingen in herstelacademies.
Om een goede en rechtvaardige ggz te realiseren, zal de ggz anders georganiseerd en ingevuld moeten worden, en zal de samenleving een meer diverse kijk op psychisch lijden dienen te ontwikkelen. In feite betekent dit een transformatie op meerdere fronten die niet makkelijk is te realiseren. GEM, gesteund door een brede coalitie als beschreven in de bijlage, willen de ggz helpen om een actieonderzoek op te zetten, waarin de omslag van een vooral specialistisch, naar een predominant samenlevingsmodel van ggz wordt mogelijk gemaakt.
Voorwaarde is dat de beoogde veranderingen hun beslag moeten krijgen binnen het huidige zorgverzekeringsstelsel. Een zorgstelsel verandering is immers niet realistisch.
Daartoe moeten we naar een opbouw van de ggz toewerken die uitgaat van diversiteit en in verbinding staat met de samenleving, met de plekken waar mensen zijn en verblijven en ‘hun ding’ willen doen. Om dit te bereiken zijn vaardigheden nodig om zich staande te houden en het leven vorm te geven.
De GEM hypothese is dat het aanbod anders kan worden ingericht - binnen het huidige zorgstelsel. De ggz hanteert overwegend een specialistisch professioneel paradigma van 1-op-1 evidence-based richtlijnzorg, en GEM wil experimenteren, innoveren en investeren in modificaties hiervan.
Wil je meebouwen aan GEM? Sluit je aan bij de GEM Basecamp Community!